Uważa się, że śliwki są jednymi z pierwszych owoców udomowionych przez ludzi. Właściwości zdrowotne tych owoców są bardzo zachwalane przez dietetyków. Przede wszystkim, wykazują one dobroczynny wpływ na układ pokarmowy – regulują trawienie i poprawiają apetyt. Mają one lekkie działanie przeczyszczające, tym samym zmniejszając zagrożenie wystąpienia choroby nowotworowej jelita grubego. Dzięki tym cechom, wyciąg z owoców śliwy szeroko wykorzystywany jest w produkcji leków – zwłaszcza preparatów przeciw zaparciom.
Zdrowe, smaczne i o szerokim zastosowaniu – śliwki mają wiele odmian gatunkowych. Najpopularniejsze z nich to mirabelka, czyli powszechnie występująca w naszym kraju ‘dzika śliwka’ oraz szeroko uprawiana, fioletowa węgierka. Mniej popularnymi, choć równie smacznymi odmianami są nieco bardziej czerwona w barwie śliwka brzoskwiniowa i żółta śliwka renkloda ulena.
Każda z tych odmian ma nieco inną specyfikację. Oprócz koloru skórki, kształtu i rozmiaru, różnią się smakiem i konsystencją miąższu, czy łatwością usuwania z ich wnętrza pestek. Z tego względu można podzielić powyższe odmiany na przydatność względem przetworów.
- Mirabelki – najlepsze do powideł, dżemów, konfitur i nalewek.
- Węgierki – sprawdzą się najlepiej jako wędzone śliwki – można też je zaprawić w occie.
- Renklody uleny – najlepsze są do kompotów, konfitur i deserów.
- Śliwki brzoskwiniowe – poleca używać się ich w formie suszonej do wzbogacania chleba, oraz jako dodatek do pieczeni. Dobrze smakują też w ciastach drożdżowych i kruchych.
Niestety, śliwki bardzo szybko się psują – głównie z powodu miękkiej konsystencji miąższu są wyjątkowo podatne na choroby pleśniowe. Istnieje jednak jeden sposób na zachowanie ich w niezmienionej formie, aby po długim czasie wciąż móc jeść je na surowo.
Mrożenie śliwek krok po kroku
O ile zamrozimy je zgodnie ze wszystkimi zasadami, śliwki zachowają swój smak w niezmienionym stanie. Przygotowanie owoców do tego procesu jest bardzo proste.
- Używajmy jedynie w pełni dojrzałych śliwek. Wszystkie owoce zbyt miękkie, zgniecione lub zbrązowiałe odrzucamy. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że nasze zapasy po rozmrożeniu będą w dobrej kondycji. Upewnijmy się też, że nasze owoce są dojrzałe, zanim je zamrozimy. Świeże, czy niedojrzałe śliwki nie powinny być przechowywane w lodówce ani zamrażane – nie smakują one najlepiej, gdyż są kwaskowate, a w dodatku ciężkie do obróbki. Możemy jednak przyspieszyć ich zdatność do użytku w prosty sposób.
Wszystkie niedojrzałe śliwki należy umieścić w płytko przykrytym pojemniku lub papierowej torebce, i przechowywać w temperaturze pokojowej przez około 4-5 dni przed kontynuowaniem procesu zamrażania. Wynika to z faktu, że śliwki często dojrzewają jeszcze przez kilka dni po zbiorach. Wystarczy dać im trochę czasu na dojrzewanie. - Dokładnie oczyśćmy owoce. Najlepiej jest umieścić je w zlewie i dobrze spłukać pod zimną, bieżącą wodą. Ten zabieg usunie wszelkie chemikalia, bakterie i zanieczyszczenia, obecne na skórce. Podczas mycia pozbądźmy się też pozostałości łodyg i liści. Po umyciu śliwek możemy osuszyć je ręcznikiem papierowym, choć nie jest to konieczne. Bardzo ważne jest, żeby nie stosować przy myciu śliwek żadnych środków czyszczących, ponieważ owoce mogą zaabsorbować zawarte w nich chemikalia.
- Przekrójmy śliwki na pół i usuńmy pestki. Przetnijmy śliwkę wzdłuż, przez całą długość owocu. Następnie pociągnijmy obie połówki, aż do rozerwania ich, i usuńmy z wnętrza śliwki pestkę.
Krok opcjonalny: dla przyspieszenia procesu zamrażania warto pokroić jest śliwki na mniejsze kawałki.
Mimo, iż ten krok jest jedynie opcjonalny, warto pamiętać, że oprócz skrócenia czasu zamrażania, krojenie śliwek na mniejsze kawałki oszczędza miejsce w zamrażarce, oraz – w większości przypadków – czas na przygotowanie owoców do użycia. Zdecydowana większość przepisów wymaga raczej użycia śliwek w formie małych części niż całych, dużych połówek owoców. Wcześniejsze pokrojenie ich przed zamrożeniem wyeliminuje potrzebę robienia tego w przyszłości. - Połóżmy śliwki na blasze do pieczenia, pilnując, aby kawałki nie stykały się ze sobą. Ten krok jest bardzo ważny, gdyż proces zamrażania może skleić ze sobą stykające się owoce, i rozdzielenie ich bez rozmrożenia będzie niemożliwe.
- Włóżmy blachę do zamrażalnika na kilka godzin. Cały proces zamrażania zazwyczaj zajmuje od 4 do 8 godzin – w zależności od wielkości kawałków śliwki.
- Przełóżmy zamrożone śliwki do woreczków strunowych. Nie musimy jednak pakować ich próżniowo. Po prostu upewnijmy się, że zawartość powietrza wewnątrz opakowania jest ograniczona do minimum. Gwarantuje to między innymi, że woreczek nie otworzy się w zamrażarce. Możemy to łatwo zrobić poprzez umieszczenie woreczków, (już wypełnionych w ok. trzech czwartych zawartości śliwkami) do miski z wodą, co skutecznie usunie większość powietrza. Zamykając torebki do zamrażania, upewnijmy się, że zamknięcie jest szczelne.
- Umieśćmy na woreczkach etykietę i datę. Przy zamrażaniu zawsze zaleca się nazywanie i datowanie produktów, znajdujących się w naszej zamrażarce. Przede wszystkim, ograniczy to czas poszukiwania odpowiedniego pojemnika, jak i zapobiegnie używaniu przeterminowanych już produktów spożywczych.
Czy można zamrozić śliwki z pestką w środku?
Nie zaleca się zamrażania śliwek z pozostawioną w środku pestką. Po pierwsze, pestki, znajdujące się w owocach zawierają szkodliwy kwas pruski (cyjanowodór), który wpływa na zgorzknienie śliwek w czasie przechowywania ich w zamrażarce. Kwas pruski nie jest szkodliwy w tak małych ilościach, lecz może on wywołać m.in. niestrawność lub migrenę.
Szkodliwe działanie tej substancji zmniejsza obróbka w wysokiej temperaturze, dlatego śliwki zamrażane w całości z pestką najbezpieczniej jest użyć do przygotowania kompotu.
Jak długo zachowują ważność mrożone śliwki?
Prawidłowo przechowywane mrożone śliwki powinny być wykorzystane w ciągu 6-9 miesięcy. Oczywiście, po upłynięciu tego czasu wciąż będą świeże i zdatne do spożycia, lecz ich smak i ogólna konsystencja będą się pogarszać. Ta zasada dotyczy większości mrożonych owoców, jeśli nie wszystkich. Śliwki, które były zbyt długo przechowywane w zamrażarce, najlepiej nadają się do sosu lub dżemu.
Czy powinno się usuwać skórkę przed zamrożeniem śliwek?
O ile nie planujemy zamrażać śliwek, zakonserwowanych w syropie, krok ten nie jest niezbędny. Jeżeli jednak nasze owoce mają wyjątkowo grubą skórkę, możemy pokusić się o zblanszowanie ich przed zamrożeniem, co pozwoli nam pozbyć się nieprzyjemnej goryczki.
Zabieg ten jest niezwykle prosty – wystarczy zalać śliwki na minutę wrzątkiem, po czym od razu wrzucić je do zimnej wody, żeby przerwać proces gotowania. Kolejnym krokiem jest obranie owoców ze skórki i usunięcie pestek.
Rada: aby łatwiej usunąć skórkę z owocu, możemy wykonać płytkie nacięcie na nasadzie śliwki, które ułatwi nam jej obieranie.
Zamrażanie śliwek w syropie cukrowym
- Dokładnie umyjmy owoce, przekrójmy je na pół i pozbądźmy się pestki. Jeśli skórka śliwek jest gruba, to również ją usuńmy za pomocą blanszowania.
- Przełóżmy przygotowane owoce do miski i zasypmy je cukrem. Delikatnie wymieszajmy i odstawmy na ok. godzinę, aby ze śliwek wydzielił się sok.
- Wlejmy odpowiednią ilość wody do miski, tak, aby wszystkie owoce były pokryte płynem. Pozostawmy je tak na kolejną godzinę.
- Istnieją dwa sposoby mrożenia śliwek w syropie cukrowym :
- Można przełożyć owoce do silikonowych foremek na muffinki, zalać łyżką syropu i zamrozić je na kilka godzin. Po upływie tego czasu wyjmuje się je z foremek i wkłada do woreczka strunowego lub specjalnego pojemnika. Ten sposób wykorzystuje większą ilość syropu.
- Odcedźmy śliwki i ułóżmy je na silikonowej macie do pieczenia – tak, aby były pokryte jedynie cienką warstwą syropu. Dopilnujmy, aby owoce się nie dotykały. Po kilku godzinach zamrażania odklejmy je od maty i włóżmy do woreczków strunowych.
Przechowywanie śliwek na dłużej bez zamrażania i konserwowania
Jeśli nie zamierzamy zamrażać ani konserwować naszych śliwek, możemy pokusić się o inny, choć nie tak trwały sposób na utrzymanie ich świeżości.
Cały proces jest banalnie prosty – należy położyć je płasko na talerzu i upewnić się, że nasze owoce nie leżą na sobie ani nie stykają się zanadto. Przechowujmy je w temperaturze pokojowej, koniecznie z dala od światła słonecznego, i pod żadnym nie przykrywajmy naczynia. Przykrycie owoców sprawi, że śliwki znacznie szybciej dojrzeją; osiągniemy przez to efekt zupełnie odwrotny do zamierzonego.
Co można zrobić z mrożonymi śliwkami?
Mrożone śliwki znajdują zastosowanie w różnorakich przepisach – od słodkich deserów, poprzez dania mięsne, do przystawek obiadowych. W dużej ilości przypadków nie ma potrzeby wcześniejszego rozmrażania śliwek.
- Ciasto drożdżowe ze śliwkami – Choć owoców nie trzeba ich rozmrażać, musimy wziąć pod uwagę, że mrożone owoce poddane obróbce cieplnej będą oddawać wodę, co może wpłynąć na czas pieczenia oraz konsystencję ciasta. Najlepiej sprawdzą się tutaj śliwki, które nie posiadają zbyt dużo kryształków lodu.
- Koktajle śliwkowe – Jeżeli mamy słabszy blender, zaleca się lekko je rozmrozić i pokroić na mniejsze kawałki, co znacznie przyspieszy proces blendowania.
- Knedle śliwkowe – Polecamy lekko rozmrozić śliwki, aby knedle nie były zbyt wodniste.
- Nadzienie do pieczeni – Nie zachodzi tutaj potrzeba rozmrażania owoców, jednak lepiej jest wybrać te, zamrożone z jak najmniejszą ilością kryształków lodu.
- Kompot śliwkowy – Z łatwością przygotujemy go całkowicie bez rozmrażania
Co zrobić z dużą ilością śliwek?
Właściciele drzew owocowych często zadają sobie to pytanie podczas sezonu – przetwory z tych owoców powinno się robić jak najszybciej, ze względu na ich krótką przydatność do spożycia. Oto kilka propozycji na wykorzystanie dużej ilości śliwek.
- Sprytna metoda mrożenia
- Jeśli naprawdę nie mamy czasu na robienie przetworów, proponuje się zamrożenie śliwek warstwowo. Oszczędza to sporo przestrzeni w zamrażalniku, oraz maksymalnie wykorzystuje nasz czas – potrzebne są do tego silikonowe maty.
- Należy ułożyć przygotowane owoce na macie (dbając o to, by nie zetknęły się ze sobą), po czym położyć na nich kolejną przedzielamy je matą i układamy kolejną porcję. Najważniejsze jest to, by owoce się nie dotykały – czy to na tackach, czy to pod matą.
- Suszone śliwki
- Myjemy owoce, usuwamy pestki i łodyżki, osuszamy
- Śliwki układamy na gęstej kratce do pieczenia lub blasze wyłożonej papierem do pieczenia
- Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do temperatury 30-40 stopni
- Suszymy przy włączonym termoobiegu lub lekko uchylonych drzwiczkach piekarnika przez około 2-3 godziny
- Śliwki wskutek tego procesu mocno tracą na objętości, toteż lepiej jest suszyć większe ich ilości
- Uniwersalny sos śliwkowy
- Przygotowujemy śliwki tak, jak do mrożenia – myjemy, usuwamy pestki, osuszamy
- Na dużej patelni rozpuszczamy masło, dodajemy owoce i smażymy pod przykryciem na niewielkim ogniu, aż śliwki zmiękną
- Kiedy śliwki częściowo się rozpadną, dodajemy cynamon i odrobinkę wina do smaku, dusimy pod przykryciem jeszcze przez kilka minut. Pamiętajmy, że sos po wystudzeniu gęstnieje
- Gorący sos można wlać do wyparzonych słoików i od razu zakręcić. Po otworzeniu powinno się przechowywać go w lodówce. Doskonale smakuje zarówno ze słodkimi rogalikami czy ciastkami, jak i z mięsem
- Owoce zdecydowanie się kurczą – pół kilograma śliwek i 50 ml wina starczy na dwa słoiczki sosu
- Powidła śliwkowe
- Przygotowujemy owoce tak, jak do mrożenia – myjemy, pozbywamy się pestek i osuszamy
- Przekładamy śliwki do garnka z bardzo małą ilością wody na dnie
- Gotujemy owoce na małej lub średniej mocy palnika, często mieszając, aby śliwki się nie przypaliły, a płyn szybciej odparował
- Powidła są gotowe, gdy masa jest na tyle gęsta, że spada z łyżki płatami, a ślad zrobiony łyżką po dnie garnka nie zlewa się. (Dla 1 kg śliwek proces ten trwa ok. 1,5 godz.)
- Z 1 kg śliwek otrzymamy zaledwie jeden słoiczek powideł o pojemności 300ml, więc jest to naprawdę dobry sposób na zużycie dużej ilości owoców
Co zrobić z przejrzałymi śliwkami?
W przeciwieństwie do dojrzałych śliwek, przejrzałe śliwki nie smakują dobrze po zamrożeniu. Dzieje się tak, gdyż mają one papkowatą konsystencję i bardzo szybko tracą wodę, co spotęgowane zostałoby przez proces mrożenia. Co więcej, wraz z wodą z takich śliwek uchodzi również cukier – po rozmrożeniu otrzymalibyśmy jeszcze miększe, bardziej wodniste, pozbawione smaku owoce.
Najlepszym więc sposobem na wykorzystanie przejrzałych śliwek jest użycie ich do zrobienia powideł śliwkowych lub musu – część przepisów wręcz zaleca wybranie owoców w takim właśnie stanie. Używając przejrzałych śliwek nie stosujemy cukru, gdyż wówczas przetwory wyjdą za słodkie.
Jakimi przyprawami wzbogacać przetwory?
Śliwki dobrze komponują się z cynamonem, wanilią, migdałami, goździkami i miodem. Dla kontrastu dobrze przyprawić jest przetwory śliwkowe skórką pomarańczową, odrobiną wina, szczyptą pieprzu lub chili.