Cebula dla wielu z nas jest synonimem rutyny i biedy. Tymczasem, to pospolite warzywo ma nam znacznie więcej do zaoferowania niż łzawienie oczu podczas krojenia i kiepski zapach z ust po jej spożyciu. Kluczem jest tutaj jej odpowiednie przechowywanie.
Chociaż wielu z nas używa cebuli w kuchni niemalże codziennie, to wciąż nie wykorzystuje w pełni jej potencjału, który wydobyć można poprzez wybór odpowiedniego gatunku warzywa, jego świeżość oraz składowanie go w optymalnych warunkach.
Przechowywanie całej, nieobranej cebuli
Mimo, że cebula jest odpornym warzywem, złe warunki przechowywania mogą skrócić czas jej przydatności bądź spowodować ulotnienie się części składników odżywczych. Dobrze składowana cebula może być przechowywana nawet przez miesiąc, chociaż słodkie odmiany zazwyczaj psują się szybciej.
Najważniejszą zasadą, dotyczącą przechowywania całej cebuli jest umieszczenie jej w chłodnym i suchym miejscu oraz zapewnienie odpowiedniej wentylacji. Szczególnie polecany jest w tej kwestii wiklinowy lub metalowy koszyk. Trzymanie warzyw z dala od światła słonecznego dodatkowo wydłuży ich trwałość. Jeżeli kupiliśmy cebulę w markecie i znajduje się ona w np. w plastikowej siatce czy pudełku, musimy wyjąć ją z opakowania.
Pod żadnym pozorem nie należy przechowywać całej cebuli w lodówce, ponieważ bardzo szybko pochłania ona wodę, co skróci czas jej przydatności oraz obniży wartość odżywczą. Dodatkowo, warzywo to roztacza intensywny zapach, który bardzo łatwo przechodzi na inne składowane produkty.
Przechowywanie obranej cebuli
Po obraniu i przekrojeniu cebula zwiększa swoje tendencje chłonące i zbiera jeszcze więcej wilgoci i drobnoustrojów z otoczenia. Często, kupując zbyt dużą cebulę, decydujemy się na przechowanie jej połowy i wykorzystanie jej w ciągu kilku następnych dni.
Najlepszym i najbezpieczniejszym sposobem przechowywania obranych cebul jest umieszczenie ich w lodówce w szczelnym, dobrze umytym lub wyparzonym pudełku – ograniczenie ilości tlenu i obniżenie temperatury pozwala na zachowanie świeżości i spowalnia rozwój bakterii.
Warto zdecydować się na szklane pojemniki, ponieważ plastikowe opakowania mogą przesiąknąć zapachem cebuli, który ciężko jest usunąć. Zdarza się też, że plastikowe pudełka nie chronią całkowicie przed przeniesieniem się aromatu cebuli na inny składowany w lodówce pokarm. Odpowiednio przechowywane warzywo jest zdatne do spożycia przez około 7 dni.
Przechowywanie posiekanej cebuli
Gdy zdarzy nam się wykorzystać mniej cebuli niż planowaliśmy, lecz nie mamy możliwości zużycia jej w ciągu następnego dnia, najlepszym rozwiązaniem będzie suszenie.
Posiekane lub pokrojone w plasterki warzywo należy umieścić w suszarce do warzyw i ustawić odpowiednią temperaturę zgodnie z zaleceniami producenta.
Jeśli jednak nie posiadamy takowej suszarki, równie dobre, a nawet lepsze w kwestii ekonomicznej efekty osiągniemy przy użyciu kuchenki mikrofalowej.
Pokrojoną cebulę należy równo rozłożyć na płaskim talerzu bez ozdób i umieścić w mikrofalówce, nastawionej na najniższy poziom grzania i długi czas. Warto co jakiś czas zamieszać kawałeczki, aby nie przywarły do siebie i obserwować proces przez cały czas. Używając tej metody suszy się raczej niewielkie porcje cebuli.
Suszona cebula świetnie zastępuję cebulę opalaną, np. do rosołu. Nadaje piękny kolor i smak wywarowi. Należy ją przechowywać w szczelnym pojemniku lub słoiku maksymalnie przez pół roku.
Dla urozmaicenia smaku można dołożyć do suszonej cebuli np. czosnek, zioła czy grzyby, dzięki czemu uzyskamy uniwersalną, domową przyprawę do zup i sosów.
Czy można mrozić cebulę?
Chociaż czosnek, szalotka i cebula czosnkowa gorzknieją po zamrożeniu, bez obaw możemy zamrozić cebulę żółtą i czerwoną na krótki okres czasu. Delikatniejsze odmiany – cebula cukrowa czy dymka – ze względu na swoją strukturę bardzo kiepsko znoszą mrożenie, toteż w przypadku posiadania nadmiaru lepiej jest je ususzyć.
Mrożenie cebuli krok po kroku:
- Przed przystąpieniem do mrożenia, upewnijmy się, że nasze warzywo jest całkowicie świeże, albowiem ujemna temperatura nie zatrzymuje procesu psucia się.
- Umytą, obraną cebulę kroimy w kosteczkę lub pióra i delikatnie odsączamy na ręczniku papierowym.
- Wkładamy kawałeczki cebuli do woreczka strunowego i usuwamy z niego jak najwięcej powietrza (jeżeli mamy taką możliwość, najlepiej jest zapakować go próżniowo) i wkładamy do zamrażarki.
Odpowiednio zamrożona cebula zachowuje swój smak do trzech miesięcy. Niestety, tekstura warzywa po zamrożeniu pozostawia wiele do życzenia, dlatego nie zaleca się spożywać jej na surowo ani dodawać do dań na zimno.
Chcąc wykorzystać mrożoną cebulę, możemy ją rozmrozić (poleca się robić to powoli, aby zachowała ona smak i teksturę jak najbliższe świeżemu warzywu) lub wrzucić wprost do gotowanej potrawy.
Mrożona cebula dobrze sprawdzi się przy przygotowywaniu zup, sosów, zapiekanek czy pasztecików.
Właściwości cebuli
Spożycie cebuli przynosi wiele korzystnych dla zdrowia efektów, co jest zasługą obecnych w warzywie przeciwutleniaczy (antyoksydantów) i związków siarki. Dzięki nim cebula wykazuje działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, obniżające stężenie cholesterolu i przeciwnowotworowe.
Co ciekawe, właściwości cebuli są szeroko wykorzystywane w profilaktyce oraz łagodzeniu objawów przeziębienia i grypy – np. w postaci syropu. Składniki zawarte w warzywie zwiększają także odporność i pomagają oczyścić drogi oddechowe.
Najwięcej związków siarki, a tym samym ostrzejszy smak i zapach, mają jasne odmiany cebul. Z kolei najbogatsze w składniki odżywcze są cebula zwyczajna oraz czerwona.
Najważniejszymi zawartymi w niej substancjami są:
- Kwercetyna jest silnym przeciwutleniaczem. Neutralizuje szkodliwy wpływ wolnych rodników, co przekłada się na działanie przeciwnowotworowe, dodatkowo obniża ciśnienie krwi.
- Związki siarki wykazują działanie bakteriobójcze i przeciwcukrzycowe, pomagają zmniejszać stężenie cholesterolu i obniżać ciśnienie krwi. Warto zwrócić uwagę na allicynę, której nazwa pochodzi właśnie od łacińskiej nazwy roślin cebulowatych.
- Witamina C jest niezbędna do funkcjonowania układu odpornościowego, pomaga także w utrzymaniu dobrej kondycji skóry i włosów.
- Kwas foliowy uczestniczy m.in. w produkcji krwi i funkcjonowaniu układu odpornościowego. Ma szczególne znaczenie dla kobiet przed ciążą i w jej trakcie, ponieważ zapobiega wadom wrodzonym układu nerwowego płodu.
Mimo z zasady korzystnego wpływu na organizm, duża ilość cebuli w diecie może pogorszyć dolegliwości związane ze schorzeniami przewodu pokarmowego, zwłaszcza refluksu żołądkowo-przełykowego i zespołu jelita drażliwego. Cebuli nie poleca się spożywać osobom chorym na nerki oraz niewydolność serca.
Jak rozpoznać cebulę dobrej jakości?
Kupując cebulę musimy zwrócić uwagę na kilka kluczowych kwestii, które pomogą nam w ocenie jej stanu.
Dobra, zdatna do spożycia cebula jest przede wszystkim twarda – miękkie warzywo zazwyczaj dotknięte jest pleśnią, która rozwija się w wyniku niewłaściwego przechowywania. Późniejsze stadia pleśni objawiają się szarym, pylistym nalotem oraz nieprzyjemnym zapachem.
Powinniśmy zrezygnować z zakupu warzywa również wtedy, gdy jest ono nadmiernie wysuszone, a na jego skórce znajdują się liczne przebarwienia; oznacza to, że cebula była przechowywana zbyt długo.
Z kolei zielone gałązki szczypiorku, występujące na górnej części cebuli nie są niczym niepokojącym. Wybierając jednak warzywo w takim stanie musimy liczyć się z jego nieco ostrzejszym smakiem i intensywniejszym efektem łzawiącym podczas krojenia.
Ważne! Po obraniu i przekrojeniu cebula bardzo szybko chłonie wilgoć oraz bakterie z otoczenia, toteż powinno się ją jak najszybciej wykorzystać. Czasami lepiej jest kupić kilka mniejszych cebulek i spożyć je od razu, niż wielokrotnie dzielić na mniejsze części bądź wyrzucać kilkudniowe warzywa.
Którą cebulę wybrać do potrawy?
Istnieje wiele rodzajów tego warzywa, które różnią się od siebie mniej lub bardziej – od koloru, kształtu i smaku do preferowanego zastosowania.
Najpopularniejszymi gatunkami cebuli są cebula żółta (znana też jako cebula zwykła) i czerwona, jednak coraz częściej w sklepach można znaleźć dymkę, szalotkę oraz cebulę białą (czosnkową).
- Cebula żółta (zwyczajna) – Właściwie czosnek cebula, jest najpopularniejszą odmianą cebuli. Warzywo to ma wiele właściwości i zastosowań, charakteryzuje się intensywnym, ostrym smakiem i aromatem. Jest szczególnie polecana do smażenia, duszenia, pieczenia i marynowania, stanowi także bazę rozgrzewającej zupy cebulowej i przekąsek, takich jak krążki cebulowe. Miłośnicy tradycyjnych medykamentów z pewnością wykorzystają ją do przygotowania leczniczego syropu.
- Cebula czerwona to odmiana o ciemnofioletowym kolorze łusek i skórki, za który odpowiada zawartość antocyjanów. Warto wspomnieć, że ma ona prawie tyle samo wartościowych składników co cebula żółta. Jednakże, jej smak i aromat są znacznie delikatniejsze od zwykłej cebuli, a dodatkowo podczas krojenia nie podrażnia aż tak bardzo oczu. Czerwona cebula ceniona jest za swój piękny kolor i często używana jest dla dodania potrawie walorów estetycznych. Sprawdza się ona doskonale w surówkach, sosach i daniach na zimno, a także w tych na ciepło – można ją faszerować, piec, smażyć i marynować. Ciekawą opcją będzie przygotowanie z niej konfitury, która doskonale uzupełni smak burgerów czy placuszków warzywnych.
- Cebula dymka należy do odmian o słodszym i delikatniejszym smaku, a jej dodatkowym atutem jest młody szczypiorek wyrastający z jej górnej części. Dzięki temu często używana jest do wiosennych dań i sałatek. Poleca się ją raczej stosować do potraw na zimno, lecz z powodzeniem można wykorzystać ją do gotowania – ważne jest jednak, aby dodawać ją pod sam koniec przygotowywania potrawy. Używając szalotki należy unikać smażenia, które może powodować zgorzknienie miąższu.
- Szalotka, inaczej cebula szalotka, czosnek askaloński lub cebuloczosnek. Ta odmiana pochodzi z terenów Bliskiego Wschodu, Syrii i Izraela. Wyglądem przypomina podłużną cebulę, chociaż rośnie jak czosnek. Jej smak jest zdecydowanie delikatniejszy, bardziej wyrafinowany niż smak cebuli żółtej, zaś aromatem przypomina nieco czosnek. Szalotka polecana jest równiej najbardziej do sałatek i surówek na zimno, sosów – szczególnie tych na bazie czerwonego wina – makaronów, mięs i warzyw. Można ją też marynować, smażyć, piec, suszyć i mrozić. Należy jednak unikać jej gotowania, ponieważ wówczas traci ona swoje wartości odżywcze.
- Cebula cukrowa jest odmianą cebuli żółtej, która wyróżnia się delikatniejszym, bardziej słodkim, łagodnym smakiem oraz białym, soczystym miąższem. Ma ona jasne łuski i zazwyczaj jest troszkę miększa od cebuli żółte. Ten gatunek, ze względu na swój smak polecany jest głównie do spożycia na surowo, ponieważ obróbka termiczna nieco umniejsza jej prozdrowotne działanie. Mimo to, osiągniemy znakomite rezultaty piekąc, smażąc, dusząc i marynując ją.
- Cebula czosnkowa charakteryzuje się – jak sama nazwa wskazuje – silnym czosnkowym aromatem. Jest ona jednak przy tym delikatna w smaku i twarda w konsystencji. Z powodzeniem sprawdzi się do wszystkich rodzajów surówek, smażenia, pieczenia. Szczególnie polecana jest do dań rybnych, zarówno tych podawanych na zimno jak i na ciepło.